Mesleki Suiistimal ve Suiistimal Üçgeni – Bölüm 1

Her yıl, kuruluşlar suiistimalden milyarlarca dolar kaybediyor. Suiistimal, işyerlerini en çok etkileyen mesleki suiistimalde dahil olmak üzere birçok kılığa girebilir. Mesleki dolandırıcılık aynı zamanda işyeri, çalışan veya dahili suiistimal olarak da adlandırılır. Genellikle bir şirketin personeli tarafından şirketin herhangi bir seviyesinde işlenen sahtekarlığı ifade eder. 

Bu iki bölümlük blok dizisi, şirketinizin kuruluşunuzdaki mesleki sahtekarlığı nasıl tanımlayabileceğini ve bunlara karşı nasıl korunabileceğini inceleyecektir.

Suiistimal üçgeni

Suiistimal üçgeni üç unsurdan oluşur:

1. Fırsat

2. Finansal baskı

3. Rasyonalizasyon

Suiistimal üçgeni hipotezi, üç unsurun tümü mevcutsa, bir kişinin hileli faaliyetlerde bulunma olasılığının daha yüksek olduğunu belirtir. Suiistimal üçgeninin bir bileşeni yoksa, suiistimal olasılığı hızla azalır.

 Daha önce benzer güven ihlallerinden kaçınan hileli uygulamalarda bulunan kişiler, gerekçelerini aşağıdakilerden birini belirterek açıklama eğilimindedir:

· Benzer bir ihtiyacım yoktu.

· O zamanlar suiistimal yapmayı hiç düşünmemiştim.

· O zamanlar, dürüst değildi, ama bu sefer etik dışı hissetmedi.

Bu açıklamalar, önceki durumda eksik olan suiistimal üçgeninin bir unsuruyla aynı konumdadır. Mesela

· Benzer bir ihtiyacım yoktu ⇒ finansal baskı eksikliği

· O zaman fırsat eksikliğini hiç ⇒ düşünmemiştim

· O zamanlar, dürüst değildi, ama etik dışı hissetmedi. Bu kez ⇒ eksikliği

Bu, hileli eylemlerde bulunmaya istekli bir kişinin yalnızca belirli koşullar altında gerçekleştiğini gösterir. Bu, her insanın bu koşulları içeren bir senaryoya sokulduğunda suiistimal yapacağı anlamına gelmez. Bununla birlikte, tüm bu koşullar mevcut olduğunda suiistimal meydana gelme olasılığının önemli ölçüde daha yüksek olduğu anlamına gelir. Bir şirket suiistimal üçgeninin bir veya daha fazla unsurunu kurumsal senaryosundan kaldırabilirse, suiistimal faaliyeti olasılığının düşmesi gerektiği mantıklıdır.

Mesleki suiistimalin sınıflandırılması ve kategorileri

Mesleki suiistimalin üç kategorisi vardır. Her suiistimal türü örgütsel veya bireysel olarak sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalar şunları içerir:

1. Bireylere karşı: Bu, bir suiistimalci tek bir kişiyi hedef aldığında ortaya çıkar. Örnek olarak kimlik hırsızlığı ve Ponzi şemaları verilebilir.

2. İçsel: Bu, bir çalışan veya yönetici gibi bir kuruluş içindeki biri şirketi aldattığında ortaya çıkar. Örnekler arasında zimmete para geçirme ve hissedarlara yalan söyleme sayılabilir.

3. Dış mesleki suiistimal, satıcı veya müşteri gibi kuruluş dışından biri suiistimal yaptığında ortaya çıkar. Örnekler arasında çalışmaları hakkında yalan söyleyen satıcılar ve çalıntı ürünleri iade eden müşteriler sayılabilir. Teknolojik gelişmeler, şirketlerin fikri mülkiyetini ve müşteri verilerini siber saldırılarla tehdit ediyor.

Bununla birlikte, mesleki dolandırıcılık kategorileri de vardır.

Suiistimal ağacı altındaki mesleki suiistimal kategorileri

Mesleki suiistimalin üç kategorisi şunlardır:

1. Yolsuzluk

2. Varlıkların kötüye kullanılması

3. Finansal tablo sahtekarlığı

Yolsuzluk

Yolsuzluk, bir yönetici, mal sahibi veya çalışan gibi kuruluşun dahili bir üyesi, bir şirket veya kişisel kazanç için karar verme sürecini bozma gücünü kötüye kullandığında ortaya çıkar. Bazen yolsuzluk, varlık kötüye kullanımı veya finansal tablo sahtekarlığına dönüşebilir. 

Yolsuzluk örnekleri arasında şunlar yer alır:

· Bir çalışanın iş fırsatları karşılığında bir dış taraftan hediye veya ödeme aldığı geri tepmeler.

· Ürün ikamesi, bir çalışanın yüksek kaliteli satın alınan malları sahte veya düşük kaliteli ikamelerle değiştirmek için bir tedarikçiyle komplo kurduğu yerdir.

· Hiç gerçekleştirilmeyen hizmetler için sahte ödemeler yapmak üzere bir satıcıyla gizli anlaşma.

· Rüşvet, bir çalışanın kişisel kazanç karşılığında dışarıdan bir bireye veya işletmeye fayda sağlamak için kurumsal fonları kullanmasıdır.

Sertifikalı Suiistimal Müfettişleri Derneği’nin bir raporuna göre, yolsuzluk için medyan kayıp 150.000 dolar. Vakaların yüzde 50’sini oluşturuyor.

Varlıkların kötüye kullanılması

Varlıkların kötüye kullanılması, en yaygın suiistimal şeklidir. Organizasyon içindeki biri şirketten çalmak için pozisyonlarını kullandığında ortaya çıkar.

Varlıkların kötüye kullanılmasına örnek olarak şunlar verilebilir:

· Sahte harcama raporları

· Şirket kredi kartı kötüye kullanımı

· Sahte zaman çizelgeleri

· Nakit, envanter veya fikri mülkiyet hırsızlığı

· Satın alma siparişi şemaları

· Komisyonları içeren sahte satışlar

Varlık kötüye kullanımı için medyan zarar 100.000 $’dır. Vakaların yüzde 86’sını oluşturuyor.

Finansal tablo sahtekarlığı

Finansal tablo suiistimali, bir çalışan nakit akış tablolarını, gelir tablolarını veya bilançoları aldatma amacıyla değiştirdiğinde ortaya çıkar. Motivasyon, kişisel kazançlardan işi çözücü tutmaya kadar değişebilir. Bazen finansal tablo sahtekarlığı, yolsuzluğa veya varlıkların kötüye kullanılmasına kadar çizgiyi geçebilir.

Finansal tablo suiistimal örnek olarak şunlar verilebilir:

· Bir varlığın değerini şişirme

· Mevcut kazançların daha yüksek görünmesini sağlamak için raporlama giderlerini erteleme

· Satış kayıtlarını tahrif etme

Finansal tablo suiistimali için medyan zarar 593.000.- $’dır. Vakaların yüzde 9’unu oluşturuyor.

Suiistimal ağacı

Suiistimal ağacı, mesleki suiistimali ve kötüye kullanım sınıflandırma sistemini özetler. Üç mesleki suiistimal kategorisini- yolsuzluk, varlık kötüye kullanımı ve finansal tablo sahtekarlığı- belirli faaliyetlere bağlar.

Yolsuzluk aşağıdakilerle bağlantılıdır:

· Çıkar çatışmaları ⇒ satın alma planları ve satış planları

· Fatura geri tepmeleri ve teklif hileleri ⇒ rüşvet

· Yasadışı bahşişler

· Ekonomik gasp

Varlıkların kötüye kullanılması aşağıdakilerle bağlantılıdır:

· Nakit ⇒ eldeki nakit hırsızlığı, nakit makbuzların çalınması ve hileli ödemeler

· Envanter ve diğer tüm varlıklar ⇒ Kötüye kullanım ve hırsızlık

Finansal tablo sahtekarlığı aşağıdakilerle bağlantılıdır:

· Net değer/net gelir fazlalıkları ⇒ zamanlama farklılıkları, hayali gelirler, gizli borç ve giderler, uygunsuz varlık değerlemeleri ve yanlış açıklamalar

· Net değer/net gelir eksik tablosu ⇒ zamanlama farklılıkları, eksik beyan edilen gelirler, abartılı borç ve giderler, yanlış varlık değerlemeleri ve yanlış açıklamalar

Suiistimal planlarının süresi

Şirketiniz suiistimali önlemek için ne kadar dikkatli olursa olsun, kuruluşunuzdaki tüm dolandırıcılık olasılığını ortadan kaldırmak imkansızdır. Bu nedenle, suiistimal planlarının ortalama süresini ve daha uzun ve daha kısa suiistimal planlarının ne anlama geldiğini anlamak önemlidir.

İlk algılama

Çoğu suiistimali planı başlangıçta planın başlangıcından 12 ay sonra tespit edilir. Daha uzun planlar, suçlunun kaynakları sifon etmek için daha fazla zamanı olduğu için daha önemli finansal kayıplara işaret ediyor.

Aşağıdaki tabloda, ilk algılamaya kadar geçen medyan süre, algılama yöntemi, algılama stili ve bu durumlarla ilişkili medyan kayıp gösterilmektedir.

Suiistimali tespit etmek için pasif yöntemlerden ziyade aktif yöntemler daha yaygın olarak kullanılmıştır. Daha proaktif suiistimalden korunma çabaları, kuruluşunuzdaki suiistimalciyi tespit etme ve durdurma konusunda daha iyi bir şans sağlar. Ek olarak, şirketiniz başlangıçta potansiyel suiistimali ne kadar erken tespit edebilirse, şirketinizin kasasından boşalmaya karşı ortalama olarak o kadar fazla para koruyabilirsiniz.

İkinci Bölümde, mağdur kuruluşların özelliklerine, faillere ve iç denetçilerin suiistimale mücadeledeki rolüne bakacağız.